Krótka historia PTG

Zarys dziejów Polskiego Towarzystwa Geograficznego

(ptg@ap.krakow.pl; http://www.ptg.pan.pl)

 „Polskie Towarzystwo Geograficzne” założone zostało 27 stycznia 1918 r. Deklaracje członkowskie podpisało 47 osób, w tym profesorowie uniwersytetów: Warszawskiego i Jagiellońskiego (m.in. Stanisław Lencewicz, Jan Lewiński, Jerzy Loth, Bolesław Olszewicz, Stanisław Poniatowski i Ludomir Sawicki). Członkami założycielami były osoby różnych zawodów i specjalności naukowych, oprócz geografów m.in. ekonomiści, historycy, socjologowie, meteorologowie, geologowie, botanicy, zoologowie i antropologowie.

W okresie międzywojennym funkcjonowały, posiadające dużą autonomię, oddziały terenowe w Krakowie od 1922 r., Poznaniu, Katowicach, Łodzi i Warszawie oraz Komisje: Kartograficzna, Geografii Historycznej, do Spraw Nauczania Geografii (późniejsza Dydaktyczna), a ponadto Sekcja Odczytowa. Od 1918 r. Towarzystwo wydawało „Przegląd Geograficzny”, zaś od 1923 r. Oddział Krakowski publikował „Wiadomości Geograficzne”.

W czerwcu 1946 r. we Wrocławiu odbył się Zjazd Geografów Polskich, na którym zjednoczono wszystkie przedwojenne towarzystwa geograficzne oraz przyjęto nową strukturę organizacyjną PTG. W jego skład weszły wydziały: Spraw Naukowych oraz Geografii Szkolnej i Popularyzacji Geografii. W latach 1946-1953 Towarzystwo było najważniejszym ośrodkiem badań geograficznych w Polsce. Prowadziło m.in. prace związane z wykonywaniem mapy geomorfologicznej i hydrologicznej Polski, a także opracowywało bibliografię geografii polskiej.

Po roku 1953 i w całym okresie Polski Ludowej PTG zajmowało się przede wszystkim działalnością popularyzatorską oraz dydaktyką geografii. Wydawano kwartalnik „Czasopismo Geograficzne” i  miesięcznik popularno-naukowy „Poznaj Świat”, a także organizowano wyprawy naukowe (m.in. w latach 1965-66 jachtem „Śmiały” wokół Ameryki Południowej, a w roku 1968 - na Islandię.

W latach 80. i na początku 90. „ PTG musiało odnaleźć się w nowej sytuacji gospodarczej, gdy ustało podmiotowe finansowanie towarzystw naukowych. Z czasem zwiększyła się działalność o charakterze naukowo-badawczym, podejmowana najczęściej wspólnie z innymi podmiotami (uczelniami, instytutami itp.) w ramach 10 komisji specjalistycznych. Polskie Towarzystwo Geograficzne od 2006 roku jest organizacją pożytku publicznego.”

W roku 1934 PTG było współorganizatorem Kongresu Geograficznego (Międzynarodowej Unii Geograficznej) w Warszawie, a w dniach 12-18.VIII 2014 r. – Regionalnej Konferencji MUG w Krakowie. Podczas tej konferencji krakowski Oddział PTG był współorganizatorem XI Międzynarodowej Olimpiady Geograficznej.